Jüpiter’deki “Mantar Topu” Dolu Fırtınaları Bilim İnsanlarını Şaşırtıyor

Güneş sisteminin en büyük gezegeni olan Jüpiter, atmosferik olaylarıyla bilim insanlarını şaşırtmaya devam ediyor. Son araştırmalara göre, Jüpiter’de amonyak ve sudan oluşan, sert bir buz kabuğuyla kaplı dolu fırtınalarının yaşandığı tespit edildi. Bu fırtınaların, Güneş sistemindeki diğer gaz devleri olan Satürn, Uranüs ve Neptün’de de meydana gelebileceği düşünülüyor.

3 BOYUTLU GÖRSELLEŞTİRME “MANTAR TOPU” DOLU FIRTINALARINI DOĞRULADI

“Mantar topu” fikri, ilk olarak NASA’nın Juno misyonu ve Dünya merkezli radyo teleskopları tarafından gözlemlenen amonyak gazının Jüpiter atmosferindeki eşit olmayan dağılımını açıklamak için 2020 yılında ortaya atıldı. Ancak, araştırmayı yürüten UC Berkeley öğrencisi Chris Moeckel, başlangıçta bu teoriye atmosfer koşulları nedeniyle şüpheyle yaklaştı. Üç yıl süren araştırmaların sonucunda, Moeckel ve danışmanı Imke de Pater tarafından oluşturulan Jüpiter’in üst atmosferinin 3 boyutlu görselleştirilmesi, mantar topu fırtınalarının varlığını doğruladı.

3 boyutlu görüntüleme, Jüpiter’deki hava sistemlerinin çoğunun sığ olduğunu ve gezegenin görünür bulut katmanının veya “yüzeyinin” yalnızca 10-20 km altına kadar uzandığını gösterdi. Ancak bazı hava olayları, troposferin çok daha derinlerinde meydana gelerek amonyak ve suyun yeniden dağılmasına neden oluyor.

Gezegen bilimci Tristan Guillot, fırtınalar sırasında oluşan güçlü yukarı yönlü hava akımlarının, küçük buz parçacıklarını bulutların çok yukarısına kadar taşıyabildiğini öne sürmüştü. Bu yüksek irtifada, amonyak buharıyla karışan buz parçacıkları, antifriz gibi davranarak buzu eritip sulu bir sıvıya dönüştürüyor.

Bu işlem sonucunda, büyük miktarda su ve amonyağı hapseden mantar topları oluşuyor. Bu mantar topları atmosferin derinliklerine doğru düşerken, beraberlerinde amonyağı da taşıyorlar. Bu durum, amonyağın Jüpiter’in üst atmosferinde neden kıt olduğunu açıklıyor.